Ἀνδρέας Κάλβος (α)

--> Σελίς 0, [1], 2

Η ΛΥΡΑ

Ὠδὴ Πρώτη. Ὁ Φιλόπατρις

Ὦ φιλτάτη πατρίς,
ὦ θαυμασία νῆσος,
Ζάκυνθε· σύ μοῦ ἔδωκας
τὴν πνοήν, καὶ τοῦ Ἀπόλλωνος
----- τὰ χρυσᾶ δῶρα!

Καὶ σύ τὸν ὕμνον δέξου·
ἐχθαίρουσιν οἱ Ἀθάνατοι
τὴν ψυχήν, καὶ βροντάουσιν
ἐπὶ τὰς κεφαλάς
----- τῶν ἀχαρίστων.

Ποτὲ δέν σε ἐλησμόνησα,
Ποτέ – Καὶ ἡ τύχη μ᾿ ἔρριψε
μακρά ἀπὸ σέ· μὲ εἶδε
τὸ πέμπτον τοῦ αἰῶνος
----- εἰς ξένα ἔθνη.

Ἀλλὰ εὐτυχής, ἢ δύστηνος
ὅταν τὸ φῶς ἐπλούτει
τὰ βουνά καὶ τὰ κύματα,
σέ ἐμπρὸς τῶν ὀφθαλμῶν μου
----- πάντοτες εἶχον.

Σύ, ὅταν τὰ οὐράνια
ρόδα μὲ το ἀμαυρότατον
πέπλον σκεπάζῃ ἡ νύκτα,
σύ εἰσαι τῶν ὀνείρων μου
----- ἡ χαρά μόνη.

Τὰ βήματά μου ἐφώτισε
ποτέ εἰς τὴν Αὐσονίαν –
γῆ μακαρία – ὁ ἥλιος·
κεῖ καθαρός ὁ ἀέρας
----- πάντα γελάει.

Ἐκεῖ ὁ λαὸς ηὐτύχησεν·
ἐκεῖ οἱ Παρνάσιαι κόραι
χορεύουν – καὶ τὸ λύσιον
φύλλον αὐτῶν τὴν λύραν
----- κεῖ στεφανώνει.

Ἄγρια, μεγάλα τρέχουσι
τὰ νερά τῆς θαλάσσης,
καὶ ρίπτονται, καὶ σχίζονται
βίαια ἐπὶ τοὺς βράχους
----- ἀλβιονείους.

Ἀδειάζει ἐπὶ τὰς ὄχθας
τοῦ κλεινοῦ Ταμησσοῦ,
καὶ δύναμιν, καὶ δόξαν,
καὶ πλοῦτον ἀναρίθμητον
----- τὸ ἀμαλθεῖον.

Ἐκεῖ τὸ αἰόλιον φύσημα
μ᾿ ἔφερεν – οἱ ἀκτῖνες
μ᾿ ἔθρεψαν, μ᾿ ἐθεράπευσαν
τῆς ὑπεργλυκυτάτης
----- ἐλευθερίας.

Καὶ τοὺς ναούς σου ἐθαύμασα
τῶν Κελτῶν ἱερά
πόλις – τοῦ λόγου ποία,
ποία εἰς ἐσέ τοῦ πνεύματος
----- λείπει Ἀφροδίτη;

Χαῖρε Αὐσονία, χαῖρε
καὶ σὺ Ἀλβιών, χαιρέτωσαν
τὰ ἔνδοξα Παρίσια –
ὡραία καὶ μόνη ἡ Ζάκυνθος
----- μὲ κυριεύει.

Τῆς Ζακύνθου τὰ δάση,
καὶ τὰ βουνὰ σκιώδη,
ἤκουον ποτὲ σημαίνοντα
τὰ θεῖα τῆς Ἀρτέμιδος
----- ἀργυρᾶ τόξα.

Καὶ σήμερον τὰ δένδρα,
καὶ τὰς πηγάς σεβάζονται
δροσεράς οἱ ποιμένες –
αὐτοῦ πλανῶνται ἀκόμα
----- οἱ Νηρηΐδες.

Τὸ κῦμα Ἰόνιον πρῶτον
ἐφίλησε τὸ σῶμα –
πρῶτοι οἱ ἰόνιοι Ζέφυροι
ἐχάιδευσαν τὸ στῆθος
----- τῆς Κυθερείας.

Kι ὅταν τὸ ἐσπέριον ἄστρον
ὁ οὐρανός ἀνάπτῃ,
καὶ πλέωσι γέμοντα ἔρωτος
καὶ φωνῶν μουσικῶν
----- θαλάσσια ξύλα,

φιλεῖ τὸ ἴδιον κῦμα,
οἱ αὐτοί χαϊδεύουν Ζέφυροι
τὸ σῶμα καὶ τὸ στῆθος
τῶν λαμπρῶν Ζακυνθίων –
----- ἄνθος παρθένων!..

Μοσχοβολάει τὸ κλῆμα σου,
ὦ φιλτάτη πατρίς μου,
καὶ πλουτίζει τὸ πέλαγος
ἀπὸ τὴν μυρωδίαν
----- τῶν χρυσῶν κίτρων.

Σταφυλοφόρους ρίζας,
ἐλαφρά, καθαρά,
διαφανῆ τὰ σύννεφα
ὁ βασιλεὺς σοῦ ἐχάρισε
----- τῶν Ἀθανάτων.

Ἡ λαμπάς ἡ αἰώνιος
σοῦ βρέχει τὴν ἡμέραν
τοὺς καρπούς – καὶ τὰ δάκρυα
γίνονται τῆς νυκτός
----- εἰς ἐσέ κρίνοι.

Δὲν ἔμεινεν ἐαν ἔπεσε
ποτέ εἰς τὸ πρόσωπόν σου
ἡ χιῶν – δέν ἐμάρανε
ποτέ ὁ θερμός Κύων,
----- τὰ σμάραγδά σου.

Εἶσαι εὐτυχής – καὶ πλέον
σὲ λέγω εὐτυχεστέραν,
ὅτι σύ δὲν ἐγνώρισας
ποτέ τὴν σκληράν μάστιγα
----- ἐχθρῶν, τυράννων...

Ἂς μή μοῦ δώσῃ ἡ μοῖρα μου
εἰς ξένην γῆν τὸν τάφον·
εἶναι γλυκύς ὁ θάνατος
μόνον ὅταν κοιμώμεθα
----- εἰς τὴν πατρίδα.


Ὠδὴ Δευτέρα. Εἰς Δόξαν

Ἔσφαλεν ὁ τὴν δόξαν
ὀνομάσας ματαίαν,
καὶ τὸν ἄνδρα μαινόμενον
τὸν πρὸ τοιαύτης καίοντα
----- θεᾶς τὴν σμύρναν.

Δίδει αὐτή τὰ πτερά·
καὶ εἰς τὸν τραχύν, τὸν δύσκολον
τῆς Ἀρετῆς τὸν δρόμον
τοῦ ἀνθρώπου τὰ γόνατα
----- ἰδού πετάουν.

Μικράν ψυχήν, κατάπτυστον,
κατάπτυστον καρδίαν
ἔτυχ᾿ ὅστις ἀκούει
τῆς δόξης τὴν παράκλησιν
----- καὶ δειλιάζει.

Ποτέ, ποτέ μὲ δάκρυα
δέν ἔβρεξεν ἐκεῖνος
τῶν φίλων του τὸ μνῆμα,
οὔτε τὸ χῶμα ἐφίλησε
----- τῶν συγγενῶν του.

Εἰς τὸν ἠγριωμένον
βαθύν ὠκεανόν,
ὅπου φυσάει μὲ βίαν
καὶ ὀργίζεται τὸ πνεῦμα
----- τῆς πικρᾶς τύχης

καθ᾿ ἡμέραν κυττάζει
τοὺς πολλούς τῶν δυστήνων
πνιγομένων θνητῶν,
καὶ ποῖος ποτέ τὸν ἤκουσε
----- παραπονοῦντα;

Θερμότατον τὸν πόθον
ἐφύτευσας τῆς δόξης
εἰς τὴν καρδίαν τῶν τέκνων σου,
ὦ Ἑλλάς, καὶ καλεῖσαι
----- μήτηρ ἡρώων.

Καθὼς ἀπὸ τὸ σπήλαιον
ἐκβὰς ὁ λέων πληγώνει,
σκοτώνει, διασκορπίζει
τολμηρῶν κυνηγῶν
----- πλῆθος Ἀράβων

καθὼς εἰς τὸν χειμῶνα
τὸ νερὸν ὑπερήφανον
τοῦ χειμάρρου κυλίεται,
καὶ τὰ χωράφια χάνονται
----- βοσκοὶ καὶ ζῷα

ἢ καθὼς τὴν αὐγὴν
ἐξαπλώνετ᾿ ὁ Ἥλιος,
καὶ τ᾿ ἄστρα τ᾿ ἀναρίθμητα
ἀπὸ τὸν μέγαν Ὄλυμπον
----- πάντα ἐξαλείφει

οὕτως τὰ μύρια τάγματα
ἔχυσεν ὁ Ἀράξης,
ἀλλά, ὦ Ἀσπὶς Ἑλλάδος,
σὺ ἐπὶ τοὺς Πέρσας ἄστραψες,
----- κ᾿ ἔγινον κόνις.

Περίφημοι ψυχαὶ
τριακοσίων Λακώνων,
ψυχαί αἱ που ἐδοξάσατε
τὸν Ἀσωπόν καὶ τ᾿ ἄλσος
----- τοῦ Μαραθῶνος –

Εὔφραινε μὲ το ἀθάνατον
μέτρον τὰς Ἀχαΐδας
χήρας ὁ θεῖος Ὅμηρος,
καὶ τὸ πνεῦμα σας ἄναπτε
----- τὸ ἴδιον μέλος.

Τοῦ καρτεροῦ Αἰακίδου
τὴν φήμην ἐζηλεύσατε,
– ἀείμνηστος, θαυμάσιος
ζῆλος – καὶ τ᾿ αἷμα ἐχύσατε
----- διὰ τὴν Ἑλλάδα.

Κ’ ἐγώ, κ’ ἐγώ τὸ σίδηρον
γυρεύω· ποῖος μοῦ δίδει
τὰς βροντάς τοῦ πολέμου;
ποῖος μ᾿ ὁδηγεῖ τὴν σήμερον
----- εἰς τὸν ἀγῶνα;

Φοβερόν, μυσαρόν
θρέμμα σκληρᾶς Ἀσίας,
Ὠθωμανέ, τί μένεις;
τί νοεῖς; τί δέν φεύγεις
----- τὸν θάνατόν σου;

Ἔφθασ᾿ ἡ ὥρα· φύγε,
ἀνέβα τὴν ἀγρίαν
ἀραβικήν φοράδα·
νίκησον εἰς τὸ τρέξιμον
----- καὶ τοὺς ἀνέμους.

Ἐπὶ τὸν Ὑμηττόν
ἐβλάστησεν ἡ δάφνη,
φύλλον ἱερόν, στολίζει
τὰ ἠριπομένα λείψανα
----- τοῦ Παρθενῶνος.

Νέοι, γυναῖκες, γέροντες,
Ἑλληνικά θηρία,
φιλοῦσιν, ἀποσπάουσι
τοὺς κλάδους, στεφανώνουσι
----- τὰς κεφαλάς των.

Ἀνέβα τὴν ἀράβιον,
Ὠθωμανέ, φοράδα·
τὴν φυγὴν κατεγκρήμνισον·
Ἑλληνικά θηρία
----- σὲ κατατρέχουν.

Τὴν λάμψιν τῶν ὀργάνων
ἀρειμανίων ἴδε·
ἄκουσον τὴν βοήν
τῶν θάνατον πνεόντων
----- ἢ ἐλευθερίαν.

Νοεῖς; – Τρέξατε, δεῦτε
οἱ τῶν Ἑλλήνων παῖδες!
ἦλθ᾿ ὁ καιρός τῆς δόξης,
τοὺς εὐκλεεῖς προγόνους μας
----- ἂς μιμηθῶμεν.

Ἐὰν τὸ ἀκονίσῃ ἡ δόξα,
τὸ ξίφος κεραυνοί!
ἐὰν ἡ δόξα θερμώσῃ
τὴν ψυχὴν τῶν Ἑλλήνων
----- ποῖος τὴν νικάει;

Τί τρέμεις; τὴν φοράδα
κτύπα, κέντησον, φύγε
Ὠθωμανέ· θηρία
μάχην πνέοντα, δόξαν,
----- σὲ κατατρέχουν.

Ὦ δόξα, διὰ τὸν πόθον σου
γίνονται καὶ πατρίδος,
καὶ τιμῆς, καὶ γλυκείας
ἐλευθερίας καὶ ὕμνων
----- ἄξια τὰ ἔθνη.


Ὠδὴ Τρίτη. Εἰς Θάνατον

Εἰς τοῦτον τὸν ναόν,
τῶν πρώτων Χριστιανῶν
παλαιότατον κτήριον,
πῶς ἦλθον; πῶς εὑρίσκομαι
----- γονατισμένος;

Ὅλην τὴν Οἰκουμένην
σκεπάζουν σκοτεινά,
ἥσυχα, παγωμένα,
τὰ μεγάλα πτερά
----- τῆς βαθείας νύκτας...

Ἐδῶ σίγα..- κοιμῶνται
τῶν ἁγίων τὰ λείψανα...
Σίγα ἐδῶ..- μή ταράξῃς
τὴν ἱερὰν ἀνάπαυσιν
----- τῶν τεθνημένων.

Ἀκούω τοῦ λυσσῶντος
ἀνέμου τὴν ὁρμήν·
κτυπᾷ μὲ βίαν – ἀνοίγονται
τοῦ ναοῦ τὰ παράθυρα
----- κατασχισμένα!..

Ἀπὸ τὸν οὐρανόν,
ὅπου τὰ μελανόπτερα
σύννεφα ἀρμενίζουν,
τὸ ψυχρόν της ἀργύριον
----- ρίπτει ἡ σελήνη...

Και ἕνα κρύον φωτίζει
λευκόν, σιγαλόν μάρμαρον·
σβησθέν λιβανιστήριον,
κερία σβηστά καὶ κόλυβα
----- ἔχει τὸ μνῆμα...

Ὦ παντοδυναμώτατε!
Τί εἶναι; τί παθαίνω;..
Ὀρθαί εἰς τὴν κεφαλήν μου
στέκονται οἱ τρίχες!..- λείπει
----- ἡ ἀναπνοή μου!

Ἰδού, ἡ πλάκα σείεται...
ἰδού ἀπὸ τὰ χαράγματα
τοῦ μνήματος ἐκβαίνει
λεπτή ἀναθυμίασις
----- κ᾿ ἐμπρός μου μένει.

Ἐπυκνώθη... Λαμβάνει
μορφήν ἀνθρωπικήν...
– Τί εἶσαι; εἰπέ μου!.. Πλᾶσμα,
φάντασμα τοῦ νοός μου
----- τεταραγμένου;

Ἢ ζωντανός εἰσ᾿ ἄνθρωπος,
καὶ κατοικεῖς τοὺς τάφους;..
χαμογελάεις;... Ἄν ἄφηκας
τὸν Ἅδην..- ἤ ὁ Παράδεισος
----- εἰπέ μου ἂν σ᾿ ἔχῃ.

– Mή μ᾿ ἐρωτᾶς... Τὸ ἀνέκφραστον
μυστήριον τοῦ θανάτου
μὴν ἐρευνᾷς... Τὰ στήθη,
τὰ στήθη ποὺ σ᾿ ἐβύζασαν
----- ἐμπρός σου βλέπεις...

Ὦ τέκνον μου, ὦ τέκνον μου,
ἀγαπητόν μου σπλάγχνον –
ἀνόμοιος εἶναι ἡ μοῖρα μας,
καὶ προσπαθεῖς ματαίως
----- νὰ με ἀγκαλιάσῃς...

Παῦσε τὰ δάκρυα – ἡσύχασε
τὸ πάθος τῆς καρδιᾶς σου...
Ἄν ἡ χαρά ἡ ἀνέλπιστος,
ὅτι μὲ εἶδες, βρέχῃ
----- τοὺς ὀφθαλμούς σου

μειδίασον, χαίρου φίλε μου,
μᾶλλον· ἀλλ᾿ ἄν ἡ πίκρα,
ὅτι τὸν ἥλιον ἄφηκα,
τώρα σὲ κυριεύῃ,
----- παρηγορήσου.

Τί κλαίεις;.. τὴν κατάστασιν
ἀγνοεῖς τῆς ψυχῆς μου·
καὶ εἰς τοῦτο τὸ μνῆμα
τὸ σῶμα μου ἀναπαύεται
----- ἀπὸ τοὺς κόπους.

...Ναί, κόπος ἀνυπόφερτος
εἶναι ἡ ζωή· οἱ ἐλπίδες,
οἱ φόβοι, καὶ τοῦ κόσμου
οἱ χαραὶ καὶ τὸ μέλι
----- σᾶς βασανίζουν.

Ἐδῶ ἡμεῖς οἱ νεκροί
παντοτινήν εἰρήνην
ἀπολαύσαμεν ἄφοβοι,
ἄλυποι – δίχως ὄνειρα
----- ἔχομεν ὕπνον.

Σεῖς οἱ δειλοί ἀχνύζετε
ὅταν τις ψιθυρίσῃ
τ᾿ ὄνομα τοῦ θανάτου –
ἀλλ᾿ ἄφευκτος ὁ θάνατος,
----- ἄφευκτος εἶναι...

Μία καὶ μόνη εἶναι
ἡ ὁδός – καὶ εἰς τὸν τάφον
φέρνει... εἰς αὐτήν ἡ ἀνάγκη
ἀμάχητον μὲ χεῖρα
----- ὠθεῖ τοὺς ζῶντας...

Υἱέ μου πνέουσαν μ᾿ εἶδες·
ὁ ἥλιος κυκλοδίωκτος,
ὡς ἀράχνη, μ᾿ ἐδίπλωνε
καὶ μὲ φῶς καὶ μὲ θάνατον
----- ἀκαταπαύστως·

τὸ πνεῦμα ὁπου μ᾿ ἐμψύχωνε
τοῦ θεοῦ ἦτον φύσημα,
καὶ εἰς τὸν θεὸν ἀνέβη·
γῆ τὸ κορμί μου – κ᾿ ἔπεσεν
----- ἐδῶ εἰς τὸν λάκκον...


Ἀλλὰ τὸ φέγγος χάνεται
τῆς σελήνης... Σὲ ἀφήνω...
πάλιν θέλω σε εἰδεῖν
----- ὅτε ἡ ζωή σου λείψει –
καὶ τότε μόνον...

Μὲ τὴν εὐχήν μου ὕπαγε...
Ἄλλο δέν λέγω..- θέλω
εἰς τὴν συνείδησίν σου
τὰ λοιπά φανερώσειν
----- ὕστερον... Χαῖρε...

Τέκνον μου χαῖρε... – Πρόσμενε,
τὸν υἱόν λυπημένον
μή παραιτήσῃς!.. (Ἔπεσε...
Καὶ μένουν οἱ ὀφθαλμοί μου
----- εἰς βαθύ σκότος...)

Ὦ φωνή, ὦ μητέρα,
ὦ τῶν πρώτων μου χρόνων
σταθερά παρηγόρησις!
Ὄμματ᾿ ὁπου μ᾿ ἐβρέχατε
----- μὲ γλυκά δάκρυα!

Καὶ σύ στόμα ὁπου ἐφίλησα
τόσες φορές, μὲ τόσην
θερμοτάτην ἀγάπην –
πόση ἄπειρος ἄβυσσος
----- μᾶς ξεχωρίζει!..

Ἔ, καὶ ἄπειρος ἄς εἶναι
κ᾿ ἔτι φοβερωτέρα!
Ἐκεῖ μέσα ἀτάρακτος
θέλω ἐγὼ συντριφθεῖν
----- γυρεύοντάς σας!..

Τώρα, τώρα τὰ χείλη μου
δύνανται νὰ φιλήσουν
τοῦ Θανάτου τὰ γόνατα –
νὰ στέψω τὸ κρανίον του
----- δύναμαι τώρα!


Ποῦ εἶναι τὰ ρόδα;.. Φέρετε
στεφάνους ἀμαράντους..-
τὴν λύραν δότε, ὑμνήσατε!
ὁ φοβερός ἐχθρός
----- ἔγινε φίλος!..

Κεῖνος ὁπου τὸ μέτωπον
τρυφερῶν γυναικῶν
ἀγκάλιασε, πῶς δύναται
εἰς ἀνδρικήν καρδίαν
----- νὰ ρίψῃ φόβον;

Ποῖος ἄνθρωπος εἰς κίνδυνον
εἶναι;.. Τώρα ὁπου βλέπω
τὸν Θάνατον μὲ θάρρος,
ἐγὼώκρατῶ τὴν ἄγκυραν
----- τῆς σωτηρίας.

Ἐγώ τώρα ἐξαπλώνω
ἰσχυράν δεξιάν
καὶ τὴν ἄτιμον σφίγγω
πλεξίδα τῶν τυράννων
----- δολιοφρόνων!

Ἐγώ τὰ σκῆπτρα στάζοντα
αἵματος καὶ δακρύων
καταπατῶ – καὶ καίω
τῆς δεισιδαιμονίας
----- τὸ βαρύ βάκτρον!

Ἐπάνω εἰς τὸν βωμόν
τῆς ἀληθείας τὰ σφάγια
τώρα ἐγώ ρίπτω – μ᾿ ἄφθονα
τὸν λίβανον σωρεύω,
----- μ᾿ ἄφθονα χέρια!..

Ὡς ἀπ᾿ ἕνα βουνόν
ὁ ἀετός εἰς ἄλλο
πετάει, κ’ ἐγώ τὰ δύσκολα
κρημνά τῆς ἀρετῆς
----- οὕτω ἐπιβαίνω!..


Ὠδὴ Τετάρτη. Εἰς τὸν Ἱερὸν Λόχον

Ἂς μή βρέξῃ ποτέ
τὸ σύννεφον, και ὁ ἄνεμος
σκληρός ἂς μή σκορπίσῃ
τὸ χῶμα τὸ μακάριον
----- ποὺ σᾶς σκεπάζει!

Ἂς τὸ δροσίσῃ πάντοτε
μὲ τ᾿ ἀργυρά της δάκρυα
ἡ ροδόπεπλος κόρη·
καὶ αὐτοῦ ἂς ξεφυτρώνουν
----- αἰώνια τ᾿ ἄνθη!

Ὦ γνήσια τῆς Ἑλλάδος
τέκνα· ψυχαί ποὺ ἐπέσατε
εἰς τὸν ἀγῶνα ἀνδρείως –
τάγμα ἐκλεκτῶν Ἡρώων,
----- καύχημα νέον!

Σᾶς ἅρπαξεν ἡ τύχη
τὴν νικητήριον δάφνην,
καὶ ἀπὸ μυρτιάν σᾶς ἔπλεξε
καὶ πένθιμον κυπάρισσον
----- στέφανον ἄλλον.

Ἀλλ᾿ ἄν τις ἀπεθάνῃ
διὰ τὴν πατρίδα, ἡ μύρτος
εἶναι φύλλον ἀτίμητον,
καὶ καλά τὰ κλαδιά
----- τῆς κυπαρίσσου.

Ἀφ᾿ οὗ εἰς τοῦ πρώτου ἀνθρώπου
τοὺς ὀφθαλμούς ἡ πρόνοος
φύσις τὸν φόβον ἔχυσε,
καὶ τὰς χρυσᾶς ἐλπίδας,
----- καὶ τὴν ἡμέραν,

ἐπὶ τὸ μέγα πρόσωπον
τῆς γῆς πολυβοτάνου,
εὐθύς τὸ οὐράνιον βλέμμα
βαθυσκαφῆ ἐφανέρωσε
----- μνήματα μύρια·

πολλά μὲν σκοτεινά –
φέγγει ἐπ᾿ ὀλίγα τ᾿ ἄστρον
τὸ τῆς ἀθανασίας·
τὴν ἐκλογήν ἐλεύθερον
----- δίδει τὸ θεῖον.

Ἕλληνες, τῆς πατρίδος
καὶ τῶν προγόνων ἄξιοι,
Ἕλληνες σεῖς, πῶς ἤθελεν
ἀπὸ σᾶς προκριθεῖν
----- ἄδοξος τάφος;

Ὁ Γέρων φθονερός,
καὶ τῶν ἔργων ἐχθρός,
καὶ πάσης μνήμης, ἔρχεται –
περιτρέχει τὴν θάλασσαν
----- καὶ τὴν γῆν ὅλην·

ἀπὸ τὴν στάμναν χύνει
τὰ ρεύματα τῆς λήθης,
καὶ τὰ πάντα ἀφανίζει –
χάνονται οἱ πόλεις, χάνονται
----- βασίλεια, κ᾿ ἔθνη·

ἀλλ᾿ ὅτε πλησιάσῃ
τὴν γῆν ὁπου σᾶς ἔχει,
θέλει ἀλλάξειν τὸν δρόμον του
ὁ Χρόνος τὸ θαυμάσιον
----- χῶμα σεβάζων.

Αὐτοῦ, ἀφ᾿ οὗ τὴν ἀρχαίαν
πορφυρίδα, καὶ σκῆπτρον
δώσωμεν τῆς Ἑλλάδος,
θέλει φέρειν τὰ τέκνα της
----- πᾶσα μητέρα.

καὶ δακρυχέουσα θέλει
τὴν ἱεράν φιλήσειν
κόνιν καὶ εἰπεῖν: Τὸν ἔνδοξον
λόχον, τέκνα, μιμήσατε –
----- λόχον ἡρώων!..


Ὠδὴ Πέμπτη. Εἰς Μούσας

Τὰς χορδάς ἂς ἀλλάξωμεν
ὦ χρυσὸν δῶρον, χάρμα
Λητογενέος μέγα –
τὰς χορδάς ἂς ἀλλάξωμεν
----- ἰόνιος λύρα.

Ἄλλα σύρματα δότε
ζεφυρόποδες Χάριτες,
καὶ σεῖς ἐπὶ τὸ ξύλον
μελίφρονον, ὑακίνθινον
----- βάλετε στέμμα.

Τὰς πτέρυγας ἁπλώνει
ὡς τ᾿ ὄρνεον τοῦ Διός,
και ὑψώνεται τὸ μέτρον
ἕως τὸν οὐράνιον κῆπον
----- τῶν Πιερίδων.

Χαίρετε ὦ κόραι, χαίρετε
φωναί ὁπου τὰ δεῖπνα
τῶν Ὀλυμπίων πλουτίζετε
μὲ χορῶν εὐφροσύνας
----- κ᾿ εὔρυθμον μέλος.

Σεῖς τὰ αἰθέρια νεῦρα
τῆς φόρμιγγος κροτεῖτε
καὶ τὰ θηρία, καὶ τ᾿ ἄλση
χάνονται ἀπὸ τὸ πρόσωπον
----- τῆς γῆς πλατείας.

Ὅπου τρέμουσιν ἄπειρα
τὰ φῶτα τῆς νυκτός,
ἐκεῖ ὑψηλά πλατύνεται
ὁ γαλαξίας καὶ χύνει
----- δρόσου σταγόνας.

Τὸ ποτόν καθαρόν
θεραπεύει τὰ φύλλα,
κ᾿ ὅπου ἄφησε τὸ χόρτον
εὑρίσκει ρόδα ὁ ἥλιος
----- καὶ μυρωδίαν.

Οὕτω ὑπὸ τοὺς δακτύλους σας
ἡ ἐλικώνιος λύρα,
τρέμει, καὶ τ᾿ ἄνθη ἀμάραντα
τῆς ἀρετῆς γεμίζουσι
----- πᾶσαν καρδίαν.

Ὄχι πατέρες, τύραννοι
ὄχι ἄνθρωποι καὶ τέκνα,
ἀλλὰ δειλά και ἀναίσθητα
ποίμνια τὸν κύκλον ἤθελον
----- τρέξειν τοῦ βίου·

Χεῖρες κεραυνοφόροι,
μόνον νῶτα ὑποφέροντα
τὰς πληγάς, ἂν τὸ δίκρανον
τοῦ Παρνασσοῦ λιγύφθογγον
----- σπήλαιον ἐσίγα.

Διὰ παντός μοιράσατε
θεῖαι παρθένοι τὴν δίκην –
διὰ παντός χαρίσατε
τῶν ἀνθρώπων αἰσθήσεις
----- ὑψηλονόους.

Ἀφρίζουν τὰ ποτήρια
τῆς ἀδικίας, δυνάσται
πολλοί καὶ διψασμένοι
ἰδού τ᾿ ἀδράχνουν – γέμουσι
----- μέθης καὶ φόνου.

Τώρα, ναί τώρα ἀστράψατε
ὦ Μοῦσαι, τώρα ἁρπάξατε
τὴν πτερωτήν βροντήν,
κατὰ σκοπόν βαρέσατε
----- μ᾿ εὔστοχον χεῖρα.

Φυλάξατε τοὺς ὕμνους
διὰ τοὺς δικαίους! Μόνον
εἰς αὐτούς τὴν εἰρήνην,
καὶ τοὺς χρυσοῦς στεφάνους
----- εἰς αὐτούς δότε.

Ἦτον ποτέ οἱ ἐννέα
Ὀλύμπιαι φωναί
ἐκεῖ ὁπου χορεύουσι
τῆς ἡμέρας οἱ κόραι
----- λαμπαδηφόροι.

Ἤκουον μόνον οἱ κύκλοι
τῶν οὐρανῶν τὴν σύμφωνον
θεόπνευστον ᾠδήν,
καὶ τὸν ἀέρα ἀκίνητον
----- εἶχε ἡ γαλήνη.

Ἀλλ᾿ ὅτε τὸ μειδίασμα
τοῦ θεοῦ τῶν ἐρώτων
τὸν Κιθαιρῶνα ἐσκέπασε
μὲ θύμον καὶ μὲ κλήματα
----- σταφυλοφόρα

ἐκεῖ ὁ ρυθμός ἐπέραστος
καταβαίνων, τὸ βλέμμα
τῶν γηγενέων δρακόντων
ἐχάθη, ὡς τὰ χαράγματα
----- χάνεται ὁ ὕπνος.

Τοῦ θεσπεσίου γέροντος
ἱερά κεφαλή,
φωνή εὐτυχής ὁπου εὐφήμησας
τῆς κλεινῆς Ἀχαΐας
----- τ᾿ ἄριστα τέκνα.

Ἐσύ θαυμάσιε Ὅμηρε
ἐξένισας τὰς Μούσας·
καὶ τοῦ Διὸς οἱ κόραι
εἰς τὰ χείλη σου ἀπέθηκαν
----- τὸ πρῶτον μέλι.

Εἰς τιμήν τῶν θεῶν
ἐφύτευσας τὴν δάφνην –
εἶδον πολλοί αἰῶνες
τὸ φυτόν εὐθαλές
----- ὑπερακμάζον.

Μέσα εἰς τὸ θεῖον στέλεχος
τί δέν ἐθησαυρίσατε
τὰ σίμβλα αἰωνίως;
Τί, ὦ αἰώνιαι μέλισσαι,
----- τὸ παραιτεῖτε;

Ὅταν εἰς τὴν ἀθλίαν
Ἑλλάδα ἀπὸ τὰ ἔσχατα
τῆς ἐρυθρᾶς θαλάσσης
τῶν ἀραβίων πετάλων
----- ἦλθεν ὁ κτύπος

ἐκεῖ πρὸς τὰ λουτρά
ὅπου τὰς τρίχας πλύνουσι
τῶν φοιβηΐων οἱ Ὥραι,
τότε δικαίως ἐφύγατε
----- ὦ Πιερίδες.

Καὶ τώρα εἰς τέλος φέρετε
τὴν μακράν ξενιτείαν –
χρόνος χαρᾶς ἐπέστρεψε,
καὶ λάμπει τώρα ἐλεύθερον
----- τὸ Δέλφιον ὄρος!

Ῥέει καθαρόν τὸ ἀργύριον
τῆς Ἰπποκρήνης – κράζει,
ὄχι τὰς ξένας, κράζει
σήμερον ἡ Ἑλλάς
----- τὰς θυγατέρας.

Ἤλθετε, ὦ Μούσαι, ἀκούω,
καὶ χαίρουσα πετάει
πετᾶ ἡ ψυχή μου, ἀκούω
τῶν λυρῶν τὰ προοίμια,
----- ἀκούω τοὺς ὕμνους!


Ὡδὴ Ἑβδόμη. Εἰς Πάργαν

Σοβαρόν, ὑψηλόν
δῶσε τόνον, ὦ Λύρα
λάβε ἀστραπήν, καὶ ἦθος
λάβε νοός – ὑμνοῦμεν
----- ἔνδοξον ἔργον!

Διαπρεπῆ οἱ Ἀθάνατοι
ἔδωσαν τῶν ἀνθρώπων
καὶ ἀτίμητα δῶρα:
ἀγάπην, ἀρετήν,
----- εὔσπλαγχνον στῆθος·

ἀλλά καὶ φρενῶν πτέρωμα·
ὅπως, ὅταν ἡ τύχη
εἰς τὰ κρημνά τοῦ βίου
τῆς ἁμάξης πλαγίαν
----- τὴν ὁρμήν φέρῃ,

ἡμεῖς, ὡς τὰς κλαγγάς
εἰς τὰ σύννεφα ἀφήνει
ὁ μέγας ἀετός
καὶ εἰς τὰ βαθέα λαγγάδια
----- ἀφρούς καὶ βράχους,

ὁμοίως ὑπερπετάξαντες,
μακράν ὀπίσω ἰδῶμεν
τὴν ὀργήν τῶν τροχῶν
ἀπὸ τυφλάς ἠνίας
----- διασυρομένων!..

Ὡς ἀγλαά τοσαῦτα
δῶρα δοξολογοῦνται,
ἀλλὰ πολύ ἀγλαότερον
ὁ νοῦς ὁπου ἀποφεύγει
----- τὴν δουλωσύνην.

Ὑποκυμαινομένους
δασέας ἐλαιῶνας
ἡ Πάργα ὑψηλοκάρηνος
βλέπει – καὶ αὐτήν ὁ Ἄρης
----- ὑπερεφίλει.

Ἀλλὰ μόλις ἡ χάλαζα
ἔπαυε τοῦ πολέμου,
καὶ σύ Δάματρα ἐχάριζες
τὸν δαψιλήν χρυσόν –
----- πόθος Ζεφύρων.

Ἔχεον πολυάριθμα
μελισσῶν ἔθνη οἱ σίμβλοι
τῆς Πάργας – βομβηδόν
εἰς τὸν πολύν ἐπέταον
----- καρπόν λυαῖον.

Καλός, γλυκύς ὁ ἀέρας
ὁπου πρῶτον ἐπίναμεν,
καὶ ἡ θρέπτειρα γῆ
ἀπὸ τὸν ἵδρωτά μας
----- πεποτισμένη·

ὅμως διὰ ποῖον οἱ δοῦλοι
πίνουσι τὸν ἀέρα;..
κεντάουσι τὸ ἄροτρον
καὶ πολύν στάζουν κόπον –
----- ὅμως διὰ ποῖον;..

Ψυχή ἀνδρική ἀπορρίπτει
φρόνημα χαμερπές –
ἀπὸ τὸ ἀμβροσίοδμον
στόμα τῶν αἰωνίων
----- ἡ γνώμη ρέει.

Τῶν πολλῶν τὰ συμπόσια
ὁ στίχος ἐπιτρέχει·
βραχυχρόνιος ἠχώ
τὴν σιγήν δὲν ἐτάραξε
----- τῆς δουλωσύνης.

Σεῖς μόνοι ὁπου ἐκλαδεύατε
τὴν Παργινήν ἐλαίαν,
σεῖς ἀπό τὸν ἀθάνατον
λόγον μόνον ἐτράφητε –
----- ἐσεῖς ὦ ἀνδρεῖοι.

Τὰ συνήθη χωράφια
ἀφίνοντες ἐφύγατε
τὸν ζυγόν, προτιμῶντες
τὴν πικράν ξενιτείαν
----- καὶ τὴν πενίαν·

πλήν, τῆς ἐπιστροφῆς
ἐχάραξεν ἡ ἡμέρα –
πάντοτε οἱ ἐπουράνιοι
μεγαλόθυμον γένος
----- ὑπερασπίζουν...

Ἐκεῖ ὁπου ἐκαύσατε –
ἑλληνικὴ φροντίδα! –
τῶν προγόνων τὰ λείψανα,
πάλιν οἱ πρόνοοι χεῖρες
----- ἐκεῖ σᾶς φέρνουν!..


Ὠδὴ Ἐννάτη. Εἰς Ἐλευθερίαν

Δυστυχισμένα πλάσματα
τῆς πλέον δυστυχισμένης
φύσεως – τελειώνομεν
ἕνα θρῆνον καὶ εἰς ἄλλον
----- πέφτομεν πάλιν.

Ἡμεῖς κατεδικάσθημεν
ἄθλιοι, κοπιασμένοι,
πάντα νὰ κατατρέχωμεν,
ἀλλὰ ποτέ δέν φθάνομεν
----- τὴν εὐτυχίαν.

Ἴσως – ἂν δέν μὲ τρέφῃ
ματαία ἐλπίς – εὑρίσκεται
μετά τὸν θάνατόν μου
γλυκυτέρα ζωή
----- καὶ μὲ προσμένει.

Ὅμως, διατί ἐαν ἔσπειρε
παντοῦ εἰς τὴν οἰκουμένην
τὴν χαράν μὲ τὴν θλῖψιν
τοῦ ἐπουρανίου πατρός
----- τὸ δίκαιον χέρι,

διατί κ᾿ ἐδῶ ὅπου μ᾿ ἔρριψεν
εἰς τὴν ἀέριον σφαῖραν,
μίαν νὰ μήν εὕρω τρέχουσαν
διὰ μέ – μόνην μίαν βρύσιν
----- παρηγορίας;

Βρύσιν!.. Καὶ τὰ θαυμάσια
τῆς Ἀρετῆς ἀένναα
νερά δέν βλέπω;.. Χύνονται
ποταμηδόν τρυγύρω μου –
----- τὴν γῆν σκεπάζουν.

Ὦ θνητοί, ποτισθῆτε!..
Ἐάν τὸ θεῖον πίετε
ρεῦμα, ὁ πόνος μὲ δάκρυα
τὴν τράπεζαν, τὸ στρῶμα σας
----- ἂς βρέξῃ τότε·

ἂς ἔλθῃ τότε, ἂς ἔλθῃ
νὰ σᾶς περικυκλώσῃ
μὲ σκοτεινά, βρονταῖα,
πεπυκνωμένα σύννεφα
----- ἡ δυστυχία!..

Μία δύναμις οὐράνιος
εἰς τὴν ψυχήν σας δίδει
πτερά ἐλαφρά, καὶ ὑψώνεται
λαμπρόν τὸ μέτωπόν σας
----- ὑπέρ τὴν νύκτα.

Ἀπὸ τὰ ὀλύμπια δώματα
δροσερόν καταβαίνει
χαρᾶς, ἐλαίου φύσημα,
καὶ στεγνώνει τὰ δάκρυα,
----- τὸν ἵδρωτά σας.

Ἐκεῖ ὁπου ἐπατήσατε
ἰδού οἱ καρποί φυτρώνουν,
καὶ τ᾿ ἄνθη ἰδού σκορπίζουσι
τὰ κύματα εὐτυχῆ
----- τῆς μυρωδίας!

Τῆς Φιλίας οἱ Χάριτες,
καὶ τοῦ Ὑμεναίου συμπλέκουσι
χορῶν πλουσίους στεφάνους –
βωμόν ἔχουν τὸν θρόνον σας
----- καὶ τὸν δοξάζουν!

Ἂν εἰς δικαίους ἔλθητε
πολέμους, ἤ ἑνα μνῆμα,
μνῆμα τίμιον εὑρίσκετε,
ἤ τῶν θριάμβων τ᾿ ἄσματα,
----- καὶ τὰ κλωνάρια.

Τὰ πολύχρυσα πέπλα,
καὶ τ᾿ ἀρώματα ὁ Πλοῦτος –
γλυκύ ἡ Σοφία τὸ φίλημα
σᾶς χαρίζει ἐαν εἶναι
----- μὲ σᾶς ἡ εἰρήνη!..

Ὦ Ἀρετή, πολύτιμος
Θεά! Σύ ἠγάπας πάλαι
τὸν Κιθαιρῶνα – σήμερον
τὴν γῆν μή παραιτήσῃς,
----- τὴν πατρικήν μου!

--> Σελίς 0, [1], 2